“Przechodniu, powiedz wszystkim, że polegliśmy z honorem. Ducha oddaliśmy Bogu, serca Polsce, ciało ziemi włoskiej.”
Stowarzyszenie Rannych i Poszkodowanych w Misjach Poza Granicami Kraju zorganizowało w dniach 20-29.10.2023 r. podróż na Półwysep Apeniński w hołdzie żołnierzom 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa. Wyjazd upamiętniający żołnierzy polskich, którzy wykazali się męstwem i odwagą, walcząc w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie podczas II wojny światowej. W przedsięwzięciu uczestniczyli weterani poszkodowani z najbliższym członkiem rodziny, jak również rodziny poległych. Podczas podróży zaplanowano wizyty na polskich cmentarzach: w Cassino, Loreto i Bolonii. Zbliżający się dzień Wszystkich Świętych uczynił te wizyty niezwykle podniosłymi.
Pierwszym na szlaku podróży był Polski Cmentarz Wojenny w Bolonii powstały z inicjatywy gen. Andersa, położony w dzielnicy San Lazzaro di Sawena, jest on największym z czterech cmentarzy 2.Korpusu Polskiego we Włoszech. Spoczywa na nim 1432 żołnierzy polskich poległych w walkach na Linii Gotów, w Apeninie Emiliańskim i w bitwie o Bolonię. Działania, których efektem było zajęcie Bolonii rozpoczęły się jesienią 1944 r. wzdłuż starożytnej drogi Via Emilia i po przerwie zakończyło się wiosną 1945 r.
Wielkie wrażenie na odwiedzających cmentarz zrobił las krzyży na grobach polskich żołnierzy, którzy życie oddawali już po podpisanym układzie w Jałcie, wiedząc, że ukochane kresy wschodnie nie będą już polskie. Przedstawiciele weteranów biorących udział w wizycie na cmentarzu złożyli wiązankę kwiatów, oddali honory, a wszyscy obecni uczcili pamięć poległych minutą ciszy.
Długa chwila zadumy, złożenie wieńca i uczczenie pamięci Żołnierzy 2. Korpusu nastąpiło również na Cmentarzu Żołnierzy Polskich pod Monte Cassino w czwartym dniu wędrówki po Włoszech. Dzień 18 maja 1944 r. był wielkim dniem dla sławy Polski, bo tego dnia na ruinach klasztoru św. Benedykta na Monte Cassino, po krwawej bitwie powiała dumnie flaga polska, a Hejnał Mariacki ogłosił zwycięstwo. Rzesze Polaków z obozów i więzień skupione pod dowództwem gen. Andersa pokonały wroga. Cmentarz na Monte Cassino, na którym leży 1066 poległych, jest symbolem walki polskiego żołnierza o wolność Polski na obcej ziemi.
Rozumiejący ideę walki o Polskę poza granicami kraju, poszkodowani weterani nie ukrywali wzruszenia, jakie im towarzyszyło na tym cmentarzu.
Położony u stóp Bazyliki w Loreto Polski Cmentarz Wojenny, poświęcony w 1946 r. (1112 grobów) był ostatnim na trasie naszej podróży historycznej. Majestat ciszy i podniosłość ceremonii upamiętniającej żołnierzy tam poległych zapierał dech w piersiach. Tych, którzy odeszli na wieczną wartę w trakcie walk pod Loreto zachowują w pamięci Polacy i Włosi.
Bolonia – Rzym – Watykan – Monte Cassino – Orvieto – Asyż – Loreto – San Marino – Wenecja
Uczestnicy tego doniosłego zamierzenia mieli możliwość zapoznania się z najciekawszymi zabytkami Włoch, Watykanu i San Marino, walorami krajobrazowymi i kulturowymi. Weterani wzięli udział w modlitwie Anioł Pański prowadzonej przez Papieża Franciszka w Watykanie, zwiedzili Bazylikę Św. Piotra, Rzym. Odwiedzili Asyż z Bazyliką św. Franciszka, Orvieto, Loreto San Marino i niezwykłą Wenecję. Wielu uczestników podkreślało wartość poznawczą i emocjonalną podróży, a nawet nazywali ją podrożą życia.
Za pomoc finansową i wsparcie w organizacji przedsięwzięcia Zarząd Stowarzyszenia dziękuje Firmie Lockheed Martin oraz pracownikom Firmy Almatur Częstochowa.
Tekst: Józefa Przywara
